User manual

Voorwoord
Net als in de afgelopen jaren is er ook in 2016 weer een Conrad-elektronicakalender met 24 experimen-
ten voor de 1ste tot en met de 24ste december. Het thema is de digitale elektronica. Het gaat om een
digitale teller met de CMOS-bouwsteen 4060. Deze IC bevat 14 digitale verdeler-flipflops en aanvullend
een veelzijdig inzetbare klok-oscillator. Het maakt zeer verschillende en zeer veelzijdige gebruiken
mogelijk, die niet alleen leerzaam zijn, maar ook leuk. Aan het einde staat een circuit dat al voorstel-
ling van een houtvuur en vallende sterren aan de kerstboom gehangen kan worden.
Er zijn verschillende manieren om de elektronica-kalander te gebruiken. De één wil misschien
eenvoudig alles precies volgens het plan opbouwen en genieten van het resultaat, terwijl de ander het
precies wil begrijpen. De beschrijvingen van de proef moeten voor beiden toegankelijk zijn. Daarom
worden de opbouw en de functie steeds slechts bondig beschreven, zoals nodig voor een succesvolle
opbouw. Daarna worden de technische achtergronden in korte vorm toegelicht. Zo vindt men de
beslissende aanwijzingen, waarmee men ook op zoek kan naar verdere informatie. De experimenten
zijn trouwens het leukst wanneer men er met anderen aan werkt. Ouders en grootouders kunnen
misschien waardevolle ervaring doorgeven en de interesse van het kind en jongeren wekken.
Met de beschikbare onderdelen kunnen nog veel meer circuits gebouwd worden dan hier worden
getoond. Wie de vastgestelde proeven met interesse doorwerkt, vindt snel verdere circuitvarianten en
soortgelijke gebruiken. En er kunnen ook geheel nieuwe circuits worden ontwikkeld. Uw vindingrijk-
heid kent geen grenzen!
Wij wensen u veel plezier en een vrolijke kersttijd!
1 De LED-test
De eerste proef van de advent zal een LED laten oplichten. Een LED mag nooit direct aan een span-
ningsbron worden gelegd, men heeft altijd een voorweerstand nodig. Zonder deze weerstand wordt de
LED door te veel stroom vernield. De LED moet in de juiste richting worden ingebouwd. Hij heeft twee
verschillende aansluitingen. De korte draad is de minpool (kathode K), de langere draad is de pluspool
(anode A). De bredere onderste rand is aan de zijde van de kathode afgevlakt. Bovendien is bij alle
LEDs in deze kalender de grotere houder binnenin de LED met de kathode verbonden.
Achter het eerste deurtje vindt u een rode LED en een daarbij behorende weerstand. Bovendien hebt u
een 9V blokbatterij nodig. De eerste proef moet bijzonder voorzichtig worden uitgevoerd. Let op, kijk
niet direct in een brandende LED van geringe afstand van minder dan één meter. Felle LEDs kunnen
schade aan het netvlies veroorzaken. Voorkom dat steeds beide LED-aansluitingen gelijktijdig de
batterijaansluiting aanraken! De weerstand moet steeds in serie worden aangesloten, anders brandt de
LED door. Houdt de beide onderdelen aan de batterij, zoals aangegeven in de tekening. De LED licht
helder op.
Elektronische circuits worden overzichtelijk weergegeven in circuitafbeeldingen. Er is een symbool voor
elk onderdeel. De LED bestaat uit een driehoek voor de anode en een rechte streep voor de kathode.
Dat duidt de stroomrichting aan. Twee korte pijlen naar buiten staan voor het afgegeven licht. De
weerstand wordt als rechthoekig kastje weergegeven. Elke weerstand heeft een bepaalde weerstands-