Handleiding voor beginners Hoofdstuk 1 Kennismaken met LibreOffice Documentatie voor LibreOffice is beschikbaar op www.nl.libreoffice.org/ondersteuning/documentatie/ en www.odfauthors.
ii | Kennismaken met LibreOffice
Auteursrecht Dit document is onder auteursrecht © 2010 – 2016 van het LibreOffice Documentation team, waarvan de bijdragers hieronder zijn genoemd. Iedereen mag het verspreiden en/of aanpassen met inachtneming van de condities van GNU General Public License (http://www.gnu.org/licenses/gpl.html), versie 3 of hoger of de Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0), versie 4 of hoger. Alle handelsmerken in deze gids zijn eigendom van de rechtmatige eigenaars.
Opmerking Tijdens het maken van dit hoofdstuk werd de pictogrammenset Klein – Tango gebruikt. De pictogrammen kunnen eenvoudig aangepast worden via Extra > Opties... > LibreOffice > Weergave en dan uw keuze maken bij Pictogramgrootte en stijl. Opmerking voor gebruikers van Mac Sommige toetsaanslagen en menu-items zijn anders op een Mac dan in Windows en Linux. De tabel hieronder geeft enkele algemene vervangingen voor de instructies in dit hoofdstuk.
Inhoud Auteursrecht.................................................................................................................................. iii Opmerking voor gebruikers van Mac..........................................................................................iv Wat is LibreOffice?........................................................................................................................ 1 Writer (tekstverwerker)...................................................................
Opslaan..................................................................................................................................... 14 Opslaan als............................................................................................................................... 15 Wachtwoordbeveiliging..............................................................................................................15 Het wachtwoord wijzigen.....................................................................
Wat is LibreOffice? LibreOffice is een vrij beschikbaar, volledig kantoorpakket. LibreOffice’s oorspronkelijke bestandsindeling is OpenDocument (ODF), een open standaard-indeling die wereldwijd door overheden wordt aanvaard als een vereiste bestandsindeling voor het publiceren en ontvangen van documenten. LibreOffice kan ook documenten openen en opslaan in veel andere bestandsindelingen, waaronder degene die door verschillende versies van Microsoft Office worden gebruikt.
te analyseren en te bewerken in een diagramweergave. Base heeft standaard twee relationele databaseprogramma's ingebouwd, HSQLDB en PostgreSQL. Het kan ook dBASE, Microsoft Access, MySQL of Oracle gebruiken of een willekeurige ODBC- of JDBC-gestuurde database. Base biedt ook ondersteuning voor een sub-verzameling van ANSI-92 SQL. Math (formulebewerker) Math is LibreOffice’s bewerker voor formules en vergelijkingen.
• door OASIS (Organization for the Advancement of Structured Information Standards). Deze bestanden kunnen eenvoudig door vele tekstverwerkers worden uitgepakt en gelezen. Het framewerk is open en gepubliceerd. U heeft een stem. Verbeteringen, software-aanpassingen en de data van de uitgaves worden bepaald door de gemeenschap. U kunt deel uitmaken van de gemeenschap en mee de koers bepalen van het product dat u gebruikt.
LibreOffice starten In het algemeen start u LibreOffice op dezelfde manier als u anderen toepassingen op uw computer start. Op computers met Windows of Linux als besturingssysteem, is een menu-item voor LibreOffice als geheel en voor elk onderdeel afzonderlijk toegevoegd aan uw systeemmenu. Op computers met het besturingssysteem Mac OS X, is er alleen een menu-item voor LibreOffice aan het Applicatiemenu toegevoegd.
• Een Word-bestand (*.doc of *.docx) opent in Writer. • Een Excel-bestand (*.xls of *.xlsx) opent in Calc. • Een Powerpoint-bestand (*.ppt of *.pptx) opent in Impress. Als u de bestandstypen niet aan LibreOffice koppelde en Microsoft Office is op uw computer geïnstalleerd, dan zal, als u dubbelklikt op een Microsoft Office-document, dat openen in de toepasselijke Microsoft Office component. Meer informatie over het openen van bestanden vindt u in Een bestaand document openen op pagina 13.
Afbeelding 2: SnelStarter-menu in Windows De SnelStarter uitschakelen Klik met rechts op het pictogram in het systeemvak en klik dan op SnelStarter afsluiten in het contextmenu om de SnelStarter tijdelijk te sluiten. De volgende keer dat de computer weer wordt opgestart, zal de SnelStarter opnieuw worden geladen.
• Bewerken – bevat opdrachten voor het bewerken van het document zoals Ongedaan • • maken..., Zoeken en vervangen..., Knippen, Kopiëren en Plakken. Beeld – bevat opdrachten voor het beheren van de weergave van het document zoals Inen uitzoomen en Web-layout. Invoegen – bevat opdrachten voor het invoegen van elementen in uw document zoals Koptekst, Voettekst en Afbeelding. Opmaak – bevat opdrachten om de lay-out van het document op te maken.
Afbeelding 3: Voorbeeld van het losmaken van een gereedschapspalet Werkbalken verplaatsen Vastgezette werkbalken kunnen zwevend gemaakt worden en op een andere locatie vastgezet worden of zwevend worden gelaten. 1) Beweeg de muiswijzer over het handvat van de werkbalk, een smal verticaal balkje, links van een vastgezette werkbalk, zoals in Afbeelding 4 gemarkeerd. 2) Houd de linker muisknop ingedrukt en sleep de werkbalk naar de nieuwe locatie.
Werkbalken aanpassen U kunt werkbalken op verschillende manieren aanpassen, inclusief het kiezen welke pictogrammen zichtbaar zijn en het vergrendelen van de positie van een vastgezette werkbalk. U kunt ook pictogrammen toevoegen en nieuwe werkbalken maken, zoals beschreven in hoofdstuk 14, LibreOffice aanpassen.
Contextmenu's Contextmenu's zijn een snelle manier om vele functies te bereiken. Ze worden geopend door met rechts te klikken op een alinea, een afbeelding of een ander object. Een contextmenu verschijnt. Als een contextmenu opent, zullen de functies of opties afhangen van het geselecteerde object. Vaak is het contextmenu de snelste en eenvoudigste manier om een functie te bereiken, zeker als u niet precies weet waar de functie in de menu's of werkbalken is geplaatst.
Selectie-modus Klik erop om een andere selectie-modus te kiezen. Het pictogram wijzigt niet, maar als u met de muiswijzer over dit veld beweegt, verschijnt een Help-tip met de modus die actief is. Niet opgeslagen wijzigingen Een pictogram duidt aan dat wijzigingen aan het document nog niet werden opgeslagen. Digitale handtekening Wanneer het document digitaal werd ondertekend, wordt hier een pictogram getoond.
Afbeelding 7: Paneel Eigenschappen van de Zijbalk Alle componenten bevatten de panelen Eigenschappen, Stijlen en opmaak, Galerij en Navigator. Sommige componenten hebben aanvullende panelen, zoals Hoofdpagina's, Aangepaste animatie en Diawissel voor Impress, Wijzigingen bijhouden voor Writer en Functies voor Calc. Een paneel is een combinatie van een werkbalk en een dialoogvenster.
Afbeelding 8: Losmaken van de Zijbalk Een nieuw document beginnen U kunt op verschillende manieren een nieuw, leeg document in LibreOffice beginnen. Als LibreOffice gestart is maar er is nog geen document geopend, wordt het Startcentrum weergegeven (Afbeelding 1 op pagina 4). Klik op één van de pictogrammen om een nieuw document van dat type te openen of klik op het pictogram Sjablonen om een nieuw document met behulp van een sjabloon te beginnen.
• Klik op Bestand > Openen... of Bestand > Open extern bestand... op de Menubalk om • het dialoogvenster Openen te tonen. Gebruik de toetscombinatie Ctrl+O om het dialoogvenster Openen te tonen. • Als er al een document geopend is, klik op de knop Openen • • op de werkbalk Standaard en kies één van de beschikbare bestanden uit de lijst in het dialoogvenster Openen. Klik op het kleine driehoekje naast het pictogram Openen en kies een bestand uit de lijst met recent geopende bestanden.
• Kies Bestand > Opslaan, Bestand > Op externe server opslaan, Bestand > Kopie opslaan of Bestand >Alles opslaan op de Menubalk. • Klik op de knop Opslaan in de werkbalk Standaard De opdracht Opslaan overschrijft de vorige opgeslagen versie van het bestand.
5) In het gedeelte Wachtwoord voor het delen van bestand, selecteer Het bestand als alleen lezen openen en voer een wachtwoord in die het bewerken toestaat en voer hetzelfde wachtwoord ter bevestiging in. 6) Klik op OK en het dialoogvenster sluit. Als de wachtwoorden overeenkomen, wordt het document met een wachtwoordbeveiliging opgeslagen. Als de wachtwoorden niet overeenkomen, krijgt u een foutmelding.
2) Vink AutoHerstel-informatie opslaan elke xx minuten aan en stel het tijdsinterval in. 3) Klik op OK. Openen van en opslaan op externe servers LibreOffice 5.1 kan bestanden die op externe servers staan openen en opslaan. Bestanden die op externe servers staan maken het mogelijk om met de documenten te werken vanaf verschillende computers. Bijvoorbeeld, u kunt overdag aan een bestand werken vanuit het kantoor en in de avond thuis de laatste wijzigingen aanbrengen.
Als de connectie gedefinieerd is, klik dan op OK om te verbinden. Het dialoogvenster zal vervagen totdat de connectie met de server tot stand is gebracht. Er kan een dialoogvenster naar voren komen dat om een gebruikersnaam en wachtwoord vraagt om op de server in te loggen. Ga verder met het invoeren van uw inloggegevens. Het dialoogvenster dat dan verschijnt (Afbeelding 12) heeft veel delen. De bovenste keuzelijst bevat een lijst met externe servers die u eerder heeft gedefinieerd.
• Servers – het dialoogvenster Bestandsservices opent, waar u met een netwerkserver kunt verbinden als het gewenste bestand niet op de computer staat. • Een map hoger – gaat één map hoger in de (mappen) hiërarchie. Klik en houd de muisknop voor een seconde ingedrukt om een keuzelijst met mappen op een hoger niveau weer te geven. Door de muisaanwijzer over een hoger gelegen map te bewegen en de muisknop los te laten, gaat u naar die map.
Afbeelding 13: De Navigator Wijzigingen ongedaan maken en herstellen U kunt de meest recente wijziging ongedaan maken, door Ctrl+Z te drukken, het pictogram Ongedaan maken in de werkbalk Standaard of op Bewerken > Ongedaan maken in de Menubalk te drukken. Klik op het kleine driehoekje naast het pictogram Ongedaan maken en u krijgt een lijst met alle wijzigingen die ongedaan kunnen worden gemaakt. U kunt meerdere wijzigingen selecteren en ze tegelijkertijd ongedaan maken.
Om een document opnieuw te laden, gaat u naar Bestand > Opnieuw laden op de Menubalk. Een bevestigingsdialoog zal u waarschuwen dat uw laatste wijzigingen verloren gaan. Bij het opnieuw laden zal het dialoogvenster Openen niet openen, omdat het bestand al geselecteerd is. Een document sluiten Als er slechts één document geopend is en u wilt dit sluiten, ga naar Bestand > Sluiten op de Menubalk of klik op de X aan de rechterzijde (linkerzijde voor Linux) van de Menubalk.