VIESMANN VITOSOL Ontwerphandleiding VITOSOL 100-F Vlakke plaatcollector, type SV en SH voor montage op platte en schuine daken evenals voor vrijstaande montage.
Inhoudsopgave 1. Grondbeginselen 1. 1 Viessmann collectorprogramma ............................................................................... 1. 2 Kengroottes van collectoren ..................................................................................... ■ Aanduidingen van oppervlakken ........................................................................... ■ Collectorrendement ...............................................................................................
Inhoudsopgave (vervolg) 10. 3 Vitosolic 200, type SD4, bestelnummer Z007 388 .................................................... ■ Technische gegevens ........................................................................................... ■ Leveringsomvang .................................................................................................. ■ Gecertificeerde kwaliteit ........................................................................................ 10. 4 Functies ...................
12. Installatieaccessoiresr 12. 1 Solar-Divicon en zonnepompstreng .......................................................................... ■ Uitvoeringen .......................................................................................................... ■ Opbouw ................................................................................................................. ■ Afstanden ..............................................................................................................
Inhoudsopgave (vervolg) 16. 4 Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A en type SPE (liggend) .............. 128 17. Ontwerpinstructies voor montage aan de gevel 17. 1 Vlakke plaatcollectoren Vitosol-F, type SH ............................................................... 129 ■ Collectorsteunen – plaatsingshoek γ 10 tot 45° .................................................... 130 17. 2 Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A .................................................. 130 18.
Grondbeginselen In deze ontwerphandleiding is alle technische documentatie van de benodigde componenten, alsook ontwerp- en dimensioneringsaanwijzingen speciaal voor installaties in ééngezinswoningen samengevat. Deze ontwerphandleiding is een aanvulling bij het Viessmann ontwerphandboek ”Thermische zonne-energie”. Het handboek is in gedrukte vorm te verkrijgen bij uw Viessmann verkoopadviseur of als download op de website (www.viessmann.de).
Grondbeginselen (vervolg) 1.2 Kengroottes van collectoren Aanduidingen van oppervlakken Vlakke plaatcollector 1 Vacuüm-buiscollector C B A C B A – Bruto-oppervlak A Beschrijft de buitenafmetingen (lengte x breedte) van een collector. Dat oppervlak is bij het ontwerp van de montage en het benodigd dakoppervlak alsook bij de meeste subsidieprogramma's voor het aanvragen van subsidies doorslaggevend. – Absorberoppervlak B Selectief gecoat metalen oppervlak dat in de collector is ingebouwd.
Grondbeginselen (vervolg) Vlakke plaatcollectoren Vitosol 100-F, type SV1/SH1 Vitosol 200-F, type 5DIA 1 0,80 0,80 2 1 0,70 4 0,60 Rendement Rendement 0,50 3 0,40 0,30 0 20 40 60 Temperatuurverschil (absorber-omgeving) in K 80 100 Vitosol 200-F, type SVE 0,80 0,30 0,20 0,80 2 1 0 20 40 60 Temperatuurverschil (absorber-omgeving) in K 80 100 2 1 0,70 4 0,60 4 0,60 0,50 0,50 3 0,40 Rendement Rendement 3 0,40 Vitosol 300-F, type SV3/SH3 0,70 0,30 0,20 4 0,60 0,50 0,2
Grondbeginselen (vervolg) Vacuümbuiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A Vitosol 300-T, type SP3B 1 1 0,80 0,80 2 0,70 0,60 4 0,50 3 0,40 0,30 0 20 40 60 Temperatuurverschil (absorber-omgeving) in K 80 4 0,50 Rendement Rendement 2 0,70 0,60 0,20 1 100 0,40 3 0,30 0,20 0 20 40 60 Temperatuurverschil (absorber-omgeving) in K 80 100 Vitosol 200-T, type SPE 1 0,80 2 0,70 0,60 4 Rendement 0,50 3 0,40 0,30 0,20 0 20 40 60 Temperatuurverschil (absorber-omgeving) in K 80 100 Wa
Grondbeginselen (vervolg) Zonnedekkingspercentage Solair dekkingspercentage in % Het zonnedekkingspercentage geeft aan hoeveel procent van de jaarlijks voor de tapwateropwarming respectievelijk kamerverwarming benodigde energie door het zonnesysteem kan worden gedekt. Een zonnesysteem ontwerpen, betekent steeds een goed compromis tussen opbrengst en solair dekkingspercentage te vinden. Hoe groter het solaire dekkingspercentage wordt, des te meer conventionele energie wordt gespaard.
Grondbeginselen (vervolg) Vermijding van overschaduwing van het ontvangstoppervlak Uitgaande van een collector die naar het zuiden is gericht, adviseren wij het bereik tussen zuidoost en zuidwest zonder schaduw te houden (met een hoek ten opzichte van de horizontale lijn maximaal 20 °). Daarbij moet in acht worden genomen dat de installatie meer dan 20 jaar zal werken en dat gedurende die periode bijvoorbeeld bomen hoog kunnen worden.
Vitosol 100-F, type SV1 en SH1 2.1 Productbeschrijving De selectief gecoate absorber van de Vitosol 100-F, type SV1A/SH1A garandeert een hoge absorptie van de zonnestraling. De koperen buis in meandervorm zorgt voor een gelijkmatige warmteafname aan de absorber. De collectorbehuizing is temperatuurbestendig warmte-geïsoleerd en heeft een afdekking van ijzerarm solarglas. Flexibele, met o-ringen afgedichte verbindingsbuizen zorgen voor een veilige, parallelle verbinding van max. 12 collectoren.
Vitosol 100-F, type SV1 en SH1 (vervolg) uitsluitend type SV1B/SH1B gebruiken ■ tussen 100 en 1000 m: gebruik van type SV1B/SH1B aanbevolen Type Bruto-oppervlak (voor het aanvragen van subsidies nodig) Absorberoppervlak Apertuuroppervlak Plaats van inbouw (zie volgende afbeelding) Opmerking Bij gebruik van type SV1A/SH1A in deze streken kan Viessmann niet aansprakelijk gesteld worden.
Vitosol 100-F, type SV1 en SH1 (vervolg) 72 2380 38 876 1056 KV 2 90 KR Type SH1A/SH1B KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 2.3 Gecertificeerde kwaliteit CE-markering volgens bestaande EG- richtlijnen 5819 440 NL De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 200-F, type SVE 3.1 Productbeschrijving De selectief gecoate absorber van de Vitosol 200-F, type SVE garandeert een hoge absorptie van de zonnestraling. De koperen buis in meandervorm zorgt voor een gelijkmatige warmteafname aan de absorber. De collectorbehuizing is temperatuurbestendig warmte-geïsoleerd en heeft een afdekking van ijzerarm solarglas met antireflexlaag aan de binnenkant. Flexibele, met O-ringen afgedichte verbindingsbuizen zorgen voor een veilige, parallelle verbinding van max.
Vitosol 200-F, type SVE (vervolg) 3.2 Technische gegevens Opmerking Bij gebruik van de collectoren in kustgebieden is Viessmann niet aansprakelijk. Een minimumafstand van 1000 m respecteren. m2 2,51 m2 2,31 A (opdak), B, C 2,33 m2 mm mm mm 1056 2380 72 % W/(m2 · K) W/(m2 · K2) kJ/(m2 · K) kg Liter 82,7 3,721 0,019 4,7 43,3 1,83 bar/MPa °C 6/0,6 220 60 100 22 W/m2 W/m2 Ø mm 72 1056 A 38 KV B 2380 2200 C KR 90 KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 3.
Vitosol 200-F, type SV2 en SH2 4.1 Productbeschrijving Hoofdonderdeel van de Vitosol 200-F, type SV2A/SH2A is de absorber met zeer selectieve laag. Deze garandeert een hoge absorptie van de zonnestraling en een geringe emissie van de warmtestraling. Op de absorber is een koperbuis in meandervorm aangebracht, waardoor het warmteoverdrachtsmedium stroomt. Het warmteoverdrachtsmedium neemt via de koperbuis de warmte van de absorber op.
Vitosol 200-F, type SV2 en SH2 (vervolg) Bij levering Vitosol 200-F wordt samengesteld en gereed voor aansluiting geleverd. Viessmann biedt complete solarsystemen aan met Vitosol 200-F voor de tapwateropwarming en/of voor de ondersteuning van verwarming.
Vitosol 200-F, type SV2 en SH2 (vervolg) 4.2 Technische gegevens Vitosol 200-F is er met twee verschillende absorberlagen. Type SV2B/ SH2B heeft een speciale absorberlaag, die het gebruik van de collectoren in kustregio's mogelijk maakt. Opmerking Bij gebruik van type SV2A/SH2A in deze regio's accepteert Viessmann geen aansprakelijkheid.
Vitosol 200-F, type SV2 en SH2 (vervolg) 90 51 1056 2380 2200 KV 90 KR Type SV2A/SV2B KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 90 2380 51 876 KV 1056 KR 90 Type SH2A/SH2B KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 4.3 Gecertificeerde kwaliteit De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 200-F, type 5DIA 5.1 Productbeschrijving Hoofdbestanddeel van de Vitosol 200-F, type 5DIA, is de met een selectieve laag uitgevoerde absorber. Deze garandeert een hoge absorptie van de zonnestraling en een geringe emissie van de warmtestraling. Op de absorber is een koperbuis aangebracht waar het warmteoverdrachtsmedium doorheen stroomt. Het warmteoverdrachtsmedium neemt via de koperbuis de warmte van de absorber op.
Vitosol 200-F, type 5DIA (vervolg) 5.2 Technische gegevens Technische gegevens Bruto-oppervlak Absorberoppervlak Apertuuroppervlak Afmetingen Breedte Hoogte Diepte Optisch rendement Warmteverliescoëfficiënt k1 Warmteverliescoëfficiënt k2 Warmtecapaciteit Gewicht Inhoud vloeistof (warmteoverdrachts medium) Toegestane werkdruk Max.
Vitosol 200-F, type 5DIA (vervolg) 5.3 Gecertificeerde kwaliteit De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 300-F, type SV3 en SH3 6.1 Productbeschrijving Hoofdbestanddeel van de Vitosol 300-F, type SV3A/SH3A is de zeer selectieve gecoate absorber en de afdekking met een glazen antireflexruit. Door deze afdekking wordt het optische rendement van de collector aanmerkelijk verbeterd. De absorber garandeert een hoge absorptie van de zonnestraling en een geringe emissie van de warmtestraling. Op de absorber is een koperbuis in meandervorm aangebracht, waardoor het warmteoverdrachtsmedium stroomt.
Vitosol 300-F, type SV3 en SH3 (vervolg) Toestand bij levering Vitosol 300-F wordt samengesteld en gereed voor aansluiting geleverd. Viessmann biedt complete solarsystemen aan met Vitosol 300-F voor de tapwateropwarming en/of voor de stookondersteuning (op aanvraag).
Vitosol 300-F, type SV3 en SH3 (vervolg) 6.2 Technische gegevens Vitosol 300-F is er met twee verschillende absorberlagen. Type SV3B/ SH3B heeft een speciale absorbercoating die ervoor zorgt dat de collectoren in kuststreken kunnen worden gebruikt. Opmerking Bij gebruik van type SV3A/SH3A in deze streken kan Viessmann niet aansprakelijk gesteld worden.
Vitosol 300-F, type SV3 en SH3 (vervolg) 90 51 1056 2200 2380 KV 90 KR Type SV3A/SV3B KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 90 2380 51 876 1056 KV 6 90 KR Type SH3A/SH3B KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 6.3 Gecertificeerde kwaliteit CE-markering volgens bestaande EG- richtlijnen 5819 440 NL De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 200-T, type SP2A 7.1 Productbeschrijving B A C D E A B C D E Warmtewisselaar met dubbele buis van roestvast staal Condensor Absorber Warmtebuis (heatpipe) Vacuümbuizen Vacuüm-buizencollectoren Vitosol 200-T, type SP2A zijn er in de volgende uitvoeringen: ■ 1,26 m2 met 10 vacuümbuizen ■ 1,51 m2 met 12 vacuümbuizen ■ 3,03 m2 met 24 vacuümbuizen Vitosol 200-T, type SP2A kan op een schuin dak, plat dak, aan de gevel of vrijstaand worden gemonteerd.
Vitosol 200-T, type SP2A (vervolg) Toestand bij levering In aparte dozen verpakt: 10 vacuümbuizen per verpakkingseenheid 1,26 m2 Aansluitbehuizing met montagerails 1,51 m2/3,03 m2 12 vacuümbuizen per verpakkingseenheid Aansluitbehuizing met montagerails Viessmann biedt complete solarsystemen aan met Vitosol 200-T (pakketten) voor de tapwateropwarming en/of voor de stookondersteuning (zie prijslijst pakketten). 7.
Vitosol 200-T, type SP2A (vervolg) a c KR b KV KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 7.3 Gecertificeerde kwaliteit De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 200-T, type SPE 8.1 Productbeschrijving B A C D E F A B C D E F Aluminium-koper-blok-warmtewisselaar Koper-verzamelbuis Condensor Absorber Warmtebuis (heatpipe) Vacuümbuizen Vacuüm-buizencollectoren Vitosol 200-T, type SPE zijn er in de volgende uitvoeringen: ■ 1,63 m2 met 9 vacuümbuizen ■ 3,26 m2 met 18 vacuümbuizen Vitosol 200-T, type SPE kan op een schuin dak, plat dak, aan de gevel of vrijstaand worden gemonteerd.
Vitosol 200-T, type SPE (vervolg) 8.2 Technische gegevens 1,63 m2 9 2,66 3,26 m2 18 5,32 1,63 1,75 A, B, C, D, E, F 44 3,26 3,49 44 1220 2260 174 2390 2260 174 57 0,47 73 1,21 0,0075 8,4 113 0,92 6/0,6 270 100 22 174 a A KV/KR B C D E 2260 KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 8.3 Gecertificeerde kwaliteit De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Vitosol 300-T, type SP3B 9.1 Productbeschrijving B A C D E A B C D E Warmtewisselaar met dubbele buis van koper Condensor Absorber Warmtebuis (heatpipe) Vacuümbuizen Vacuüm-buizencollectoren Vitosol 300-T zijn er in de volgende uitvoeringen: ■ 1,51 m2 met 12 vacuümbuizen ■ 3,03 m2 met 24 vacuümbuizen De Vitosol 300-T kan op een schuin dak of vrijstaand op een plat dak worden gemonteerd. In iedere vacuümbuis is een uiterst selectief gecoate koperen absorber geïntegreerd.
Vitosol 300-T, type SP3B (vervolg) ■ 12 vacuümbuizen per verpakkingseenheid ■ Aansluitbehuizing met montagerails Viessmann biedt complete solarsystemen aan met Vitosol 300-T (pakketten) voor de tapwateropwarming en/of voor de stookondersteuning (op aanvraag). 9.
Vitosol 300-T, type SP3B (vervolg) a c KV KR b 9 KR Collectorretour (intrede) KV Collectoraanvoer (uittrede) 9.3 Gecertificeerde kwaliteit CE-markering volgens bestaande EG- richtlijnen 5819 440 NL De collectoren voldoen aan de eisen van het milieulabel ”Blauer Engel” volgens RAL UZ 73. Gecertificeerd conform Solar-KEYMARK en EN 12975.
Zonneregelingen Zonneregelingsmodule, type SM1 Functie-uitbreiding in de behuizing voor montage aan de wand – Elektronische temperatuurverschilregeling voor bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming door zonnecollectoren in combinatie met een CV-ketel – Bediening en indicatoren via de regeling van de CV-ketel Vitosolic 100 Elektronische temperatuurverschilregeling voor installaties met bivalente tapwateropwarming met zonnecollectoren en CV-ketels Vitosolic 200 Elektronische tempe
Zonneregelingen (vervolg) 10.1 Zonneregelingsmodule, type SM1, bestelnummer 7429 073 Technische gegevens Functies ■ Met vermogensbalancering en diagnosesysteem. ■ Bediening en weergave vindt plaats via de Vitotronic regeling. ■ Verwarming van twee verbruikers via een collectorveld. ■ Tweede temperatuur-verschilregeling. ■ Thermostaatfunctie voor naverwarming of voor gebruik van overtollige warmte.
Zonneregelingen (vervolg) Toestand bij levering ■ Zonneregelingsmodule, type SM1 ■ Boilertemperatuursensor ■ Collectortemperatuursensor Gecertificeerde kwaliteit CE-label volgens bestaande EG-richtlijnen 10.
Zonneregelingen (vervolg) Leveringsomvang ■ Vitosolic 100, type SD1 ■ Boilertemperatuursensor ■ Collectortemperatuursensor Gecertificeerde kwaliteit CE-markering volgens bestaande EG-richtlijnen 10.
Zonneregelingen (vervolg) Overige functies zie hoofdstuk ”Functies”.
Zonneregelingen (vervolg) 10.
Zonneregelingen (vervolg) Intervalfunctie Bij installaties met ongunstig geplaatste collectortemperatuursensor deze intervalfunctie activeren om tijdsvertraging bij het registreren van de collectortemperatuur te verhinderen. Koelfunctie bij Vitosolic 200 (alleen bij installaties met één verbruiker) Functie voor het afvoeren van overtollige warmte.
Zonneregelingen (vervolg) Opmerking We adviseren u de solarcircuitpomp tijdens de ontluchting van het zonnesysteem met maximaal vermogen te gebruiken. Toerentalregeling bij Vitosolic 100 De toerentalregeling is in de toestand bij levering niet geactiveerd. Ze kan alleen voor de relaisuitgang R1 worden geactiveerd. Opmerking We adviseren u de solarcircuitpomp tijdens de ontluchting van het zonnesysteem met maximaal vermogen te gebruiken.
Zonneregelingen (vervolg) De warmwaterboiler wordt pas door de CV-ketel verwarmd (zonnecircuitpomp loopt), als deze gewenste tapwatertemperatuur niet met het zonnesysteem wordt bereikt.
Zonneregelingen (vervolg) T40 IP20 230V ~ 50-60 Hz P = 3VA R7-R R7-A AC 250V 0,8 A AC 250V 4(2) A R1-R6 R7 A R7-R T40 IP20 230V ~ 50-60 Hz P = 3VA R7-M R7-A AC 250V 0,8 A AC 250V 4(2) A R1-R6 R7 A NTC R7-M Boilertemperatuursensor van de ketelcircuitregeling PTC B B C C D D E E C Weerstand 20 Ω, 0,25 W (door de installateur te verzorgen) A B D E 10 C Weerstand 10 kΩ, 0,25 W (door de installateur te verzorgen) Aansluitruimte zonneregeling Aftakdoos (door installateur te verzorgen) Bo
Zonneregelingen (vervolg) Installaties met Vitotronic regelingen met KM-BUS Regelingen van het actuele leverprogramma zijn voorzien van de noodzakelijke software. Bij het updaten van bestaande installaties moet de ketelcircuitregeling eventueel met een elektronicaprintplaat worden uitgerust (zie Viessmann prijslijst). Instellingen aan de ketelcircuitregeling ■ 2. Gewenste tapwatertemperatuur moet gecodeerd worden ■ 4.
Zonneregelingen (vervolg) Externe warmtewisselaar bij Vitosolic 100 De warmwaterboiler wordt via de warmtewisselaar beladen. De secundaire pomp R2 wordt parallel met de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. S1 R1 S2 R2 Externe warmtewisselaar bij Vitosolic 200 In installaties met meerdere verbruikers kan of een afzonderlijke of alle verbruikers via de externe warmtewisselaar worden verwarmd. De verbruikers worden hoogstens tot de ingestelde gewenste temperatuur verwarmd (toestand bij levering 60 °C).
Zonneregelingen (vervolg) Externe warmtewisselaar voor een verbruiker Warmtewisselaar-relais schakelt de zonnecircuitpomp (primaire pomp Rp) Warmtewisselaar-relais schakelt de secundaire pomp Rs S1 S1 S9 1 S2 R2 Rp 1 S9 S4 S2 R4 R2 RS 2 S4 R4 – Bij het overschrijden van het inschakel-temperatuurver– Bij het overschrijden van het inschakel-temperatuurverschil ”ΔTaan” tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemschil ”ΔTaan” tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor
Zonneregelingen (vervolg) Parallel-relais bij Vitosolic 200 Met deze functie wordt parallel aan het relais dat de circulatiepomp van een zonnewarmteverbruiker schakelt, nog een relais geschakeld (afhankelijk van het schema), bijvoorbeeld voor de aansturing van een omschakelklep. Boiler 2 (tot 4) aan bij Vitosolic 200 In installaties met meerdere verbruikers. Met deze functie kunnen verbruikers van de opwarming met het zonnesysteem uitgesloten worden.
Zonneregelingen (vervolg) 10.5 Accessoires Toekenning van de zonneregelingen Zonneregelingsmodule Bestelnummer 7814 681 7438 702 7426 247 7831 913 7819 693 7418 206 7418 207 7418 208 7418 209 7418 210 7408 877 7438 325 Z001 889 Z001 887 7151 989 7151 988 100 — x — — x — — — — — — — — x — x x 200 x — x — x x — x x x — — — — — — — x — x x x x x x x x x x x x x Hulprelais Bestelnr. 7814 681 Schakelbescherming in de kleine behuizing. Met 4 verbreek- en 4 maakcontacten. Met serieklemmen voor aardleiding.
Zonneregelingen (vervolg) Dompeltemperatuursensor Bestelnr. 7426 247 Om in te bouwen in een warmwaterboiler / verwarmingswaterbuffer / combinatieboiler. ■ Voor circulatie-omschakeling bij installaties met 2 warmwaterboilers. ■ Voor retouromschakeling tussen CV-ketel en verwarmingswaterbuffer. ■ Voor verwarming van andere verbruikers. ■ Voor warmtebalancering (registratie van de retourtemperatuur).
Zonneregelingen (vervolg) Technische gegevens Toegestane omgevingstemperatuur – tijdens werking – bij opslag en transport Instelbereik voor volumeaandeel glycol Volumemeting 06 15 25 35 60 Maat a in mm 110 110 130 — — Impulsrate l/imp.
Zonneregelingen (vervolg) Veiligheidstemperatuurbegrenzer Bestelnummer Z001 889 ■ Met een thermostatisch systeem. ■ Met dompelhuls van rvs R½ x 200 mm. ■ Met instelschaal en terugstelknop in de behuizing. ■ Nodig als per m2 absorberoppervlak minder dan 40 liter boilervolume beschikbaar is. Daarmee worden temperaturen van meer dan 95 °C in de warmwaterboiler gegarandeerd vermeden.
Zonneregelingen (vervolg) Schakelfunctie bij stijgende temperatuur van 2 naar 3 3 2 1 DIN reg. nr. DIN TR 1168 Temperatuurregelaar Bestelnr. 7151 988 Te gebruiken: ■ Vitocell 300-B ■ Vitocell 300-V, type EVI ■ Met een thermostatisch systeem. ■ Met instelknop buiten op de behuizing. ■ Zonder dompelhuls Geschikt voor dompelhuls bestelnummer 7819 693 Bij Viessmann warmwaterboilers is de dompelhuls in de leveringsomvang inbegrepen.
Warmwaterboiler 11.1 Vitocell 100-U, type CVUA Voor tapwaterverwarming in combinatie met CV-ketels en zonnecollectoren.
Warmwaterboiler (vervolg) VA WW/HVs/HRs 261 343 KW/E A E HR HRs HV HVs Maat a b c KW SPR1 SPR2 TE TH VA WW Z HVs Koud water Boilertemperatuursensor van de boilertemperatuurregeling Boilertemperatuursensor zonnesysteem Dompelhuls voor onderste thermometer Thermometer Magnesium-beschermingsanode Warm water Circulatie mm 631 780 1705 Boilertemperatuursensor bij werking op zonne-energie Plaatsing van de boilertemperatuursensor in de verwarmingswaterretour HRs A Boilertemperatuursensor (leveringsomvang
Warmwaterboiler (vervolg) Vermogenskengetal NL bij verwarmingswater-aanvoertemperatuur 90 °C 80 °C 70 °C 1,6 1,5 1,4 Opmerking over het vermogenskengetal NL Het vermogenskengetal NL verandert met de boiler-bevoorradingstemperatuur Tsp. Richtwaarden ■ Tsp = 60 °C → 1,0 × NL ■ Tsp = 55 °C → 0,75 × NL ■ Tsp = 50 °C → 0,55 × NL ■ Tsp = 45 °C → 0,3 × NL Kortstondig vermogen (gedurende 10 minuten) Op basis van het vermogenskengetal NL. Tapwateropwarming van 10 naar 45 °C.
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden 1000 100,0 800 80,0 6,0 5,0 4,0 30 3,0 20 2,0 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 Verwarmingswaterdebiet in l/h 8000 60 50 40 10 8 4000 5000 6000 10,0 8,0 2,0 3000 100 80 20 2000 20,0 3,0 800 1000 200 30 500 600 30,0 6,0 5,0 4,0 kPa 300 60 50 40 Doorstroomweerstand in mbar 60,0 50,0 40,0 0,3 500 600 3 Verwarmingswaterdebiet in l/h 8000 10000 0,6 0,5 0,4 4000 5000 6000 6 5 4 3000 1,0 0,8 kPa 10 8 2000 Doorstroomweerst
Warmwaterboiler (vervolg) 11.2 Vitocell 100-B, type CVB Voor tapwateropwarming in combinatie met CV-ketels en zonnecollectoren voor bivalente werking.
Warmwaterboiler (vervolg) 300 liter inhoud VA WW TH HV/SPR1 HVs/SPR2 935 R 333 Ø 100 76 260 HRs SPR1/ SPR2 a HR 875 995 1115 1355 1600 c Z ELH 343 b KW/E E ELH HR HRs HV HVs KW R Aftap Elektrisch verwarmingselement CV-water-retour CV-water-retour zonnesysteem CV-wateraanvoer CV-water-aanvoer zonnesysteem Koud water Bezichtigings- en reinigingsopening met flensafdekking (ook geschikt voor de montage van een elektrisch verwarmingselement) Boilerinhoud a b c l mm mm mm SPR1 SPR2 TH VA WW Z
Warmwaterboiler (vervolg) 400 en 500 liter inhoud WW TH VA HV/SPR1 Z ELH HR c Ø 650 d HVs/SPR2 e SPR1/ SPR2 k 455 E ELH HR HRs HV HVs KW R h i Ø 100 l m HRs a g f R 881 KW/E b Aftap Elektrisch verwarmingselement CV-water-retour CV-water-retour zonnesysteem CV-wateraanvoer CV-water-aanvoer zonnesysteem Koud water Bezichtigings- en reinigingsopening met flensafdekking (ook geschikt voor de montage van een elektrisch verwarmingselement) l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm 400 859
Warmwaterboiler (vervolg) Boilertemperatuursensor bij werking op zonne-energie Plaatsing van de boilertemperatuursensor in de CV-water-retour HRs A Boilertemperatuursensor (leveringsomvang van de zonneregeling) B Inschroefelement met dompelhuls (leveringsomvang) Vermogenkengetal NL Volgens DIN 4708. Bovenste verwarmingsspiraal.
Warmwaterboiler (vervolg) Opmerking over maximale taphoeveelheid Voor meercellige boilergroepen kunnen het vermogenskengetal NL, het kortstondig piekvermogen en het maximale tapvolume niet worden berekend door vermenigvuldiging van het vermogenkengetal NL, het kortstondig piekvermogen en het maximaal tapvolume van de afzonderlijke boilercel met het aantal boilercellen. Tapbaar watervolume Boilerinhoud tot 60 °C opgewarmd. Zonder naverwarming.
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden C Boilerinhoud 500 l (onderste verwarmingsspiraal) D Boilerinhoud 400 l (onderste verwarmingsspiraal) 20 2,0 20 2,0 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 A B Tapwaterhoeveelheid in l/h 1,0 0,8 Doorstroomweerstand aan tapwaterzijde 6 5 4 0,6 0,5 0,4 A Boilerinhoud 300 l B Boilerinhoud 400 en 500 l 4000 5000 6000 8000 10000 CV-water-debiet in l/h 3000 2000 800 1000 0,3 500 600 3 kPa 10 8 8000 3,0 3,0 4000 5000 6000 30 Debietweer
Warmwaterboiler (vervolg) 11.3 Vitocell 100-V, type CVW Voor de tapwaterverwarming in combinatie met warmtepompen tot 16 kW en zonnecollectoren ook geschikt voor verwarmingsketels en afstandsverwarmingen.
Warmwaterboiler (vervolg) Boilerinhoud Circulatie (buitendraad) Elektrisch verwarmingselement (binnenschroefdraad) l R Rp 390 1 1½ Opmerking over het continuvermogen Bij het ontwerp met het aangegeven resp. berekende continuvermogen een geschikte circulatiepomp plannen. Het aangegeven continuvermogen wordt alleen bereikt als het nominale vermogen van de ketel ≥ het continuvermogen is.
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden 10 8 60 50 40 6 5 4 30 3 20 2 10 1 8 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 Tapwaterhoeveelheid in l/h Doorstroomweerstand tapwaterzijde 10 8 1 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 11 8000 10000 4000 5000 6000 3000 2000 800 1000 500 600 kPa Doorstroomweerstand mbar 100 80 2 4000 5000 20 20 3000 200 3 2000 30 30 800 1000 300 6 5 4 500 600 60 50 40 60 50 40 kPa 600 500 400 10 8 Doorstroomweerstand mbar 1000 100 800 80 100 80 Verwar
Warmwaterboiler (vervolg) A 310 603 1088 194 A A Solar-warmtewisselaarset 5819 440 NL 11 68 VIESMANN VITOSOL
Warmwaterboiler (vervolg) 11.4 Vitocell 300-B, type EVB Voor tapwateropwarming in combinatie met verwarmingsketels en zonnecollectoren voor bivalente werking.
Warmwaterboiler (vervolg) 300 liter inhoud BÖ WW HV/SPR1 Z 751 951 1101 1369 1640 c HR 87 301 357 HRs BÖ E HR HRs HV HVs b KW/E Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-waterretour CV-waterretour zonnesysteem Verwarmingswateraanvoer Verwarmingswateraanvoer zonnesysteem KW SPR1 SPR2 WW Z Koud water Boilertemperatuursensor van de boilertemperatuurregeling Temperatuursensoren/thermometers Warm water Circulatie 500 liter inhoud BÖ WW HV 453 802 912 1012 1170 Ø 100 c HVs/SPR2 1216 1601 SPR1
Warmwaterboiler (vervolg) SPR2 Temperatuursensoren/thermometers WW Warm water Z Circulatie Boilertemperatuursensor bij werking op zonne-energie Boilerinhoud 300 l, plaatsing van de boilertemperatuursensor in de verwarmingswaterretour HRs A Boilertemperatuursensor (leveringsomvang van de zonneregeling) B Inschroefelement met dompelhuls (leveringsomvang) Boilerinhoud 500 l, plaatsing van de boilertemperatuursensor in de verwarmingswaterretour HRs A Boilertemperatuursensor (leveringsomvang van de zonneregeli
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden 2,0 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 0,3 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 2 0,2 1 500 600 3 2,0 Verwarmingswaterdebiet in l/h 0,1 4000 5000 6000 20 20 3000 3,0 3,0 2000 30 30 800 1000 6,0 5,0 4,0 6,0 5,0 4,0 500 600 60 50 40 60 50 40 Doorstroomweerstand in mbar 10,0 8,0 8000 10 000 100 80 4000 5000 6000 20,0 3000 200 2000 30,0 C 800 1000 300 kPa 60,0 50,0 40,0 Doorstroomweerstand in mbar Tapwaterhoeveelheid
Warmwaterboiler (vervolg) 11.5 Vitocell 140-E, type SEI en Vitocell 160-E, type SES Voor verwarmingswateropslag in combinatie met zonnecollectoren, warmtepompen en vastebrandstofketels.
Warmwaterboiler (vervolg) ELH Elektrisch verwarmingselement (Sok Rp 1½) HR CV-waterretour HRs CV-waterretour zonnesysteem HV Verwarmingswateraanvoer Maattabel Vitocell 140-E Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte Lengte (7) zonder isolatie a b c d e f g h k l m n o p HVs Verwarmingswateraanvoer zonnesysteem TH Bevestiging thermometervoeler of bevestiging voor extra sensor TR Temperatuursensor resp.
Warmwaterboiler (vervolg) Maattabel Vitocell 160-E Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte Lengte (7) zonder isolatie a b c d e f g h k l m n o p l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm 750 1004 1059 1895 1777 1547 967 676 386 155 75 991 370 790 140 950 1004 1059 2195 2083 1853 1119 752 386 155 75 1181 370 790 140 1000 100,0 800 80,0 600 60,0 500 50,0 400 40,0 300 30,0 7 6 0,7 0,6 5 0,5 4 0,4 3 0,3 2 0,2 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,1 0,09 0,08 0,07 0,06 0,5 0,05 0,4 0,04 0,3 0,03 200 20,
Warmwaterboiler (vervolg) 11.6 Vitocell 340-M, type SVK en Vitocell 360-M, type SVS Voor verwarmingswateropslag en tapwateropwarming in combinatie met zonnecollectoren, warmtepompen en vastebrandstofketels.
Warmwaterboiler (vervolg) Vitocell 340-M, type SVKA HV1/EL TH WW/Z TH SPR1 ELH b HV2/HR1 o d c SPR2/TH n n a f l k i h E g m SPR3/TH HR3 KW HVs/ELs e HR2 TH E EL ELs ELH HR HRs HV HRs HVs/HRs/ELs ELH Aftap Ontluchting Ontluchting warmtewisselaar solar Elektrisch verwarmingselement (sok Rp 1½) CV-waterretour CV-waterretour zonnesysteem Verwarmingswateraanvoer Maattabel Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm 750 1004 1059 1895 1787 1558
Warmwaterboiler (vervolg) Vitocell 360-M, type SVSA HV1/EL TH WW/Z TH SPR1 ELH b HV2/HR1 o d c SPR2/TH n n a f k i h E g SPR3/TH HR3 KW m HVs/ELs e HR2 l HRs TH HR HRs HV ELH Aftap Ontluchting Ontluchting warmtewisselaar solar Elektrisch verwarmingselement (Sok Rp 1½) CV-waterretour CV-waterretour zonnesysteem Verwarmingswateraanvoer Maattabel Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte Lengte zonder isolatie a b c d e f g h i k l m n o l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm
Warmwaterboiler (vervolg) Vermogenskengetal NL Volgens DIN 4708. Boilerbevoorradingstemperatuur Tsp = intredetemperatuur koud water + 50 K +5 K/-0 K en 70 °C verwarmingswater-aanvoertemperatuur. Vermogenskengetal NL afhankelijk van het toegevoerde vermogen van de CV-ketel (QD) Boilerinhoud l QD in kW 15 18 22 27 33 750 NL-waarde 2,00 2,25 2,50 2,75 3,00 950 3,00 3,20 3,50 4,00 4,60 Opmerking over vermogenskengetal Het vermogenskengetal NL verandert met de boiler-bevoorradingstemperatuur Tsp.
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden 6,0 5,0 4,0 30 3,0 200 20,0 20 2,0 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 2 0,2 1 0,8 0,1 0,08 0,6 0,5 0,4 0,06 0,05 0,04 2 0,2 2 100 0,1 1 300 400 500 600 800 1000 1,0 0,8 8 0,6 6 0,5 5 0,4 4 0,3 3 A 200 10 8 6 5 4 3 kPa 2,0 Drukverlies in mbar 20 1 Gemiddeld debiet zonnesysteem in l/h 4000 5000 6000 3000 2000 800 1000 0,03 500 600 0,3 B 100 10,0 80 8,0 60 6,0 50 5,0 40 4,0 30 3,0 2000 60 50 40 1000 100,0 800 80,0 600
Warmwaterboiler (vervolg) 1000 800 600 500 400 300 100,0 80,0 60,0 50,0 40,0 30,0 200 20,0 100 10,0 80 8,0 60 6,0 50 5,0 40 4,0 30 3,0 0,2 0,1 100 1 11 Tapwaterdebiet in l/uur 2000 2 300 400 500 600 800 1000 1,0 0,8 0,6 0,5 0,4 0,3 200 10 8 6 5 4 3 kPa 2,0 Drukverlies in mbar 20 5819 440 NL Doorstroomweerstand tapwaterzijde 750/950 l VITOSOL VIESMANN 81
Warmwaterboiler (vervolg) 11.7 Vitocell 100-V, type CVA Voor tapwateropwarming in combinatie met CV-ketels en afstandsverwarmingen, naar keuze met elektrische verwarming als accessoire voor warmwaterboilers met een inhoud van 300 en 500 l.
Warmwaterboiler (vervolg) 160 en 200 liter inhoud BÖ VA WW Z HV/SPR e a d c SPR f HR h g b k KW/E b BÖ E HR HV KW Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-water-retour CV-wateraanvoer Koud water Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte SPR Boilertemperatuursensor van de boilertemperatuurregeling respectievelijk temperatuurregelaar VA Magnesium-beschermingsanode WW Warm water Z Circulatie l mm mm mm mm mm mm mm mm mm a b c d e f g h k 160 581 608 1189 1050 884 634 249 72 317 200 581 608
Warmwaterboiler (vervolg) Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm a b c d e f g h k l m 300 633 705 1746 1600 1115 875 260 76 343 7 100 333 500 liter inhoud WW VA o Z SPR e d BÖ a c HV/SPR 11 k h b BÖ E HR HV KW f n b g l m HR KW/E Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-water-retour CV-wateraanvoer Koud water Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm 500 859 923 1948 1784 1230 924 349 107 455 7 100 422 837 7
Warmwaterboiler (vervolg) 750 en 1000 liter inhoud WW Z o c VA d HV/SPR f a e BÖ SPR h l g m HR k b BÖ E HR HV KW n b KW/E Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-water-retour CV-wateraanvoer Koud water Boilerinhoud Lengte (7) Breedte Hoogte zonder isolatie a b c d e f g h k l m n o SPR Boilertemperatuursensor van de boilertemperatuurregeling respectievelijk temperatuurregelaar VA Magnesium-beschermingsanode WW Warm water Z Circulatie l mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm mm 750 9
Warmwaterboiler (vervolg) Kortstondig vermogen (gedurende 10 minuten) Op basis van het vermogenskengetal NL. Tapwateropwarming van 10 naar 45 °C.
Warmwaterboiler (vervolg) C Boilerinhoud 500 l D Boilerinhoud 750 l E Boilerinhoud 1000 l Doorstroomweerstanden CB A 6,0 5,0 4,0 30 3,0 20 2,0 8 0,8 6 5 0,6 0,5 0,4 500 600 4 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 2 0,2 Verwarmingswaterdebiet in l/h voor een boilercel Doorstroomweerstand aan verwarmingswaterzijde E 11 1 0,1 Doorstroomweerstand aan tapwaterzijde A B C D E Boilerinhoud 160 en 200 l Boilerinhoud 300 l Boilerinhoud 500 l Boilerinhoud 750 l Boilerinhoud 1000 l 5819 440
Warmwaterboiler (vervolg) 11.8 Vitocell 300-V, type EVI Voor tapwaterverwarming in combinatie met verwarmingsketels en afstandsverwarmingen, naar keuze met elektrische verwarming als accessoire.
Warmwaterboiler (vervolg) 200 en 300 liter inhoud BÖ WW Z a h Ø 100 l HR SPR g f e R d HV/SPR c b i k BÖ E HR HV KW R KW/E Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-waterretour Verwarmingswateraanvoer Koud water Extra reinigingsopening resp.
Warmwaterboiler (vervolg) 500 liter inhoud BÖ WW Z 453 508 Ø 100 HR 498 102 476 914 b KW/E Inspectie- en reinigingsopening Aftap CV-waterretour Verwarmingswateraanvoer Koud water Extra reinigingsopening resp. elektrisch verwarmingselement Boilerinhoud a b d l mm mm mm SPR Boilertemperatuursensor van de boilertemperatuurregeling resp.
Warmwaterboiler (vervolg) Max. taphoeveelheid (gedurende 10 minuten) Op basis van het vermogenskengetal NL. Met naverwarming. Tapwaterverwarming van 10 tot 45 °C Boilerinhoud Max. taphoeveelheid (l/min) bij verwarmingswater-aanvoertemperatuur 90 °C 80 °C 70 °C l 200 300 500 34 32 23 48 42 38 63 63 57 200 10 139 300 15 272 500 15 460 200 300 500 14,4 15,0 23,5 15,5 21,5 32,5 20,0 24,0 35,0 Tapbaar watervolume Boilerinhoud tot 60 °C opgewarmd. Zonder naverwarming.
Warmwaterboiler (vervolg) Doorstroomweerstanden 6,0 5,0 4,0 30 3,0 20 2,0 1,0 8 0,8 6 5 0,6 0,5 3,0 20 2,0 10 8 1,0 0,8 6 5 4 0,6 0,5 0,4 3 0,3 2 0,2 1 0,1 Tapwaterhoeveelheid in l/h 0,4 500 600 4 kPa 10 30 4000 5000 6000 60 50 40 6,0 5,0 4,0 3000 8,0 60 50 40 2000 80 4000 5000 6000 7000 10,0 3000 100 2000 20,0 1000 200 800 30,0 Doorstroomweerstand in mbar Doorstroomweerstand tapwaterzijde Verwarmingswaterdebiet in l/h voor een boilercel Doorstroomweerstand
Warmwaterboiler (vervolg) 11.9 Verswatermodule Compact en volledig geprefabriceerd station voor de comfortabele en hygiënische tapwateropwarming volgens het doorstroomelementprincipe: ■ Met geïntegreerde, vooraf bedrade en vooraf ingestelde regeling voor de instelling van de gewenste warmwatertemperatuur. ■ Groot gedimensioneerde, uiterst efficiënte platenwarmtewisselaar voor een lage retourtemperatuur. ■ Op een wandbeugel gemonteerd, met isolatie.
Installatieaccessoiresr 12.1 Solar-Divicon en zonnepompstreng Uitvoeringen Zie ook hoofdstuk ”Configuratie van de circulatiepomp”. Voor installaties met een tweede pompcircuit of met bypass-schakeling zijn een Solar-Divicon en een zonnepompstreng nodig. Opmerking In combinatie met een aansluitset kan de Solar-Divicon, type PS10, op Vitocell 140-E/160-E en Vitocell 340-M/360M gemonteerd worden. Zie afzonderlijke technische gegevensbladen. Uitvoering – – – – – – – – – – – – Bestelnr.
Installatieaccessoiresr (vervolg) Afstanden Zonnepompstreng rechts naast de Solar-Divicon 200 P10 P20 PS10 PS20 Zonnepompstreng links naast de Solar-Divicon 200 300 300 PS10 PS20 P10 P20 900 900 Technische gegevens Type Circulatiepomp (merk Wilo) Nominale spanning Opgenomen vermogen – Vermogensniveau I – Vermogensniveau II – Vermogensniveau III – min. – max. Debietindicatie Veiligheidsklep (zonnesysteem) Max. bedrijfstemperatuur Max.
Installatieaccessoiresr (vervolg) Pompkarakteristiek 500 50 400 40 300 30 200 20 100 10 0 kPa 60 Opvoerhoogte mbar 600 0 C Opvoerhoogte vermogensniveau II D Opvoerhoogte vermogensniveau III A D C B 0 0,5 1 1,5 Pompdebiet in m³/h 2 2,5 3 16,7 25 0 8,3 Pompdebiet in l/min 33,2 41,7 50 3-traps circulatiepomp, type PS10 en P10 A Weerstandskarakteristiek B Opvoerhoogte vermogensniveau I 800 80 B 600 60 400 40 200 20 A 0 kPa Opvoerhoogte mbar 12 0 0 0,5 Pompdebiet in m³/h
Installatieaccessoiresr (vervolg) 800 80 B 600 60 Opvoerhoogte mbar 400 40 A 0 kPa 200 20 0 0 0,5 Pompdebiet in m³/h 1,0 1,5 2,0 2,5 0 8,3 Pompdebiet in l/min 16,7 25 33,2 41,7 HR-circulatiepomp type PS20 en P20 A Weerstandskarakteristiek B Max. opvoerhoogte 12.2 Aansluit-T-stuk Bestelnr. 7172 731 12 170 31,5 Voor de aansluiting van een expansievat of stagnatiekoeler in de aanvoerstreng van de Solar-Divicon. Met knelkoppeling en dubbele O-ring 22 mm. 75 12.3 Aansluitkabel Bestelnr.
Installatieaccessoiresr (vervolg) Bestelnummer 7373 476 7373 475 Warmwaterboiler Vitocell 300-B, 500 l Vitocell 100-B, 300 l Vitocell-300-B, 300 l Vitocell 100-B, 400 en 500 l Vitocell 140/160-E Vitocell 340/360-M 7373 474 7373 473 a mm b 272 190 272 — mm 40 42 72 — Bestelnr. 7373 473 Bestanddelen: ■ 2 inschroef-hoekstukken ■ Pakkingen ■ 2 klemringschroefverbindingen ■ 8 buissokken G1 52 Bestelnr.
Installatieaccessoiresr (vervolg) 12.7 Snelontluchter (met T-stuk) Bestelnummer 7316 789 22 22 ca. 166 Aan het hoogste punt minstens één ontluchter monteren. Met afsluitkraan en klemringschroefverbinding. 65 12.8 Aansluitkabel Bestelnr. 7316 252 Ribbelbuis van roestvast staal met isolatie met beschermfolie en klemringkoppeling. Ø 22 Ø 22 970 Ø 46 1000 12.
Installatieaccessoiresr (vervolg) ■ 2 steunringen ■ 2 profielklemmen Voor de verbinding van de aansluitkabels met de buizen van het zonnesysteem: ■ 2 buissokken ■ 4 O-ringen Aansluitset met klemringkoppeling Bestelnr. 7817 369 ■ 2 steunringen ■ 2 profielklemmen Voor de verbinding van de aansluitkabels met de buizen van het zonnesysteem: ■ 2 buissokken met klemringkoppeling ■ 4 O-ringen 12.11 Vularmatuur 120 Ø 22 Ø 22 Bestelnr. 7316 261 Voor het spoelen, vullen en ledigen van de installatie.
Installatieaccessoiresr (vervolg) C D E F G H Stikstofbuffer Veiligheidsvat minimaal 3 l Veiligheidsvoorziening Toestand bij levering (voordruk 3 bar, 0,3 MPa) Zonnesysteem gevuld zonder warmte-inwerking Onder maximumdruk bij hoogste temperatuur warmte-overdrachtsmedia Het solar-expansievat is een gesloten vat, waarvan de gasruimte (stikstofvulling) van de vloeistofruimte (warmte-overdrachtsmedia) door een membraan is gescheiden en waarvan de voordruk van de installatiehoogte afhankelijk is.
Installatieaccessoiresr (vervolg) 12.15 Thermostatische mengautomaat Bestelnummer 7438 940 Voor het begrenzen van de warmwaterafvoertemperatuur. Instelbereik: 35 tot 65 °C. Schroefdraadaansluiting, vlakdichtend (G1). 70 12.16 3-weg-omschakelklep Bestelnr. 7814 924 A B R1 R1 125 Bij installaties met ondersteuning van de kamerverwarming. Met elektrische aandrijving. AB R1 12.
Ontwerpinstructies voor de montage (vervolg) 13.2 Afstand tot dakrand Te respecteren bij montage op schuine daken: ■ Bij een afstand bovenkant collectorveld tot aan de daknok van meer dan 1 m adviseren wij een sneeuwopvangrooster te monteren. A B Opmerking Wanneer bij dakintegratie met afdekframe en zijbekleding een statisch bewijs is gewenst, let op de afwijking op pagina 121. ■ Collectoren niet in de onmiddellijke omgeving van dakoverhangen monteren waarvan eventueel sneeuw kan afglijden. Evt.
Ontwerpinstructies voor de montage (vervolg) 13.5 Warmte-isolatie ■ De voorziene isolatiestoffen moeten tegen de verwachte werktemperaturen bestand zijn en op een duurzame manier tegen de invloed van vochtigheid beschermd zijn. Enkele thermisch uiterst belastbare, openporige isolatiestoffen kunnen niet op een veilige manier tegen vochtigheid door condensatie beschermd worden.
Ontwerpinstructies voor de montage (vervolg) Ventilatiediameter in cm2 32 30 27 27 420 Daksteentype Frankfurter pannen Dubbele S Taunus pannen Harzer pannen 330 13.7 Collectorbevestiging Zonnecollectoren worden omwille van hun veelvuldige constructievormen in bijna alle gebouwconcepten geïnstalleerd: zowel in nieuwbouw alsook bij renovatie. Ze kunnen op schuine daken, platte daken en aan gevels worden aangebracht, vrijstaand worden geplaatst of in het dakoppervlak worden geïntegreerd.
Ontwerpinstructies voor de montage (vervolg) Dakintegratie De collector vervangt de dakbedekking. Hij ligt statisch veilig op de dakstoel. Onder de collector is een bijkomend afdichtend niveau aangebracht dat tegen binnendringend water en sneeuw beveiligt.
Ontwerpinstructies voor de montage (vervolg) Overhoofds glaswerk Glaswerk met een hellingshoek van meer dan 10° – Bij vlakke plaat- en buiscollectoren die met een hellingshoek groter dan 10° worden gemonteerd, zijn geen extra maatregelen nodig tegen vallend glas. Verticaal glaswerk Glaswerk met een hellingshoek van minder dan 10° – Bij verticaal glaswerk, waarvan de bovenkant maximaal 4 m boven een terrein ligt, is de TRLV niet van toepassing.
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) A Criteria voor de keuze van het bevestigingssysteem: ■ Sneeuwlast ■ Sparafstand ■ Dak met of zonder tengels (verschillende schroeflengtes) B Opdakmontage met bevestigingshoek, bijv. op plaatdaken Het bevestigingssysteem omvat dakhaken, montagerails, klemblokken en schroeven. De bevestigingshoeken worden geschroefd op basisdraagelementen (afgestemd op het desbetreffende plaatdak), voorzien door de installateur.
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A en Vitosol 300-T, type SP3B Verticale montage A B C D A B C D Collector Spantanker Montagerail Buisbevestiging Horizontale montage (alleen Vitosol 200-T, type SP2A) A B 50 C D 5819 440 NL 14 A Collector B Spantanker VITOSOL C Montagerail D Buisbevestiging VIESMANN 109
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SPE Verticale montage A B C D A B C D Collector Spantanker Montagerail Buisbevestiging Horizontale montage A B 44 C D 14 110 VIESMANN C Montagerail D Buisbevestiging 5819 440 NL A Collector B Spantanker VITOSOL
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Staanders op een schuin dak (Spantanker in combinatie met collectorsteunen uit het programma voor montage op platte daken, zie pagina 121). Op schuine daken met geringe hellingshoek kunnen de collectorsteunen op de spantankers aan de montagerails worden geschroefd. De statische omstandigheden van het dak moeten door de installateur worden gecontroleerd. 14.
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Vlakke plaatcollectoren Vitosol-F Verticale en horizontale montage A B C D A B C D Collector Spanthaak Montagerail Montageplaat Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A en Vitosol 300-T, type SP3B Verticale montage A B C D 14 Collector Spanthaak Montagerail Buisbevestiging 5819 440 NL A B C D 112 VIESMANN VITOSOL
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Horizontale montage (alleen Vitosol 200-T, type SP2A) A B 50 C D A Collector B Spanthaak C Montagerail D Buisbevestiging Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SPE Verticale montage A B C 14 5819 440 NL D A B C D Collector Spanthaak Montagerail Buisbevestiging VITOSOL VIESMANN 113
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Horizontale montage A B 44 C D A Collector B Spanthaak C Montagerail D Buisbevestiging 14.3 Opdakmontage met dakhaken Algemeen Opmerking bij de bevestiging van de collector op pagina 105 respecteren. 1 3 4 32 5 28 0 14 2 ■ Dit bevestigingssysteem is bruikbaar voor lei-, beverstaart- en golfplaatdaken. ■ Het omvat dakhaken, montagerails, klemblokken en schroeven.
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) 1 2 3 1 Vitosol-T, voor verticale en horizontale montage 2 Vitosol-T, voor loodrechte montage 3 Vitosol-T, voor horizontale montage Vlakke plaatcollectoren Vitosol-F Verticale en horizontale montage A B C D A B C D Collector Dakhaak Montagerail Montageplaat 5819 440 NL 14 VITOSOL VIESMANN 115
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A en Vitosol 300-T, type SP3B Verticale montage A B C D A B C D Collector Dakhaak Montagerail Buisbevestiging Horizontale montage (alleen Vitosol 200-T, type SP2A) A B 50 C D 14 C Montagerail D Buisbevestiging 5819 440 NL A Collector B Dakhaak 116 VIESMANN VITOSOL
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Opdakmontage (vervolg) Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SPE Verticale montage A B C C A B C D Collector Dakhaak Montagerail Montageplaat Horizontale montage A 44 B C D 14 C Montagerail D Buisbevestiging 5819 440 NL A Collector B Dakhaak VITOSOL VIESMANN 117
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Dakintegratie 15.1 Dakintegratie met afdekframe Dit bevestigingssysteem wordt uitsluitend aangeboden voor bedekking met dakpannen. Als meerdere collectoren boven elkaar gemonteerd worden, moet tussen de collectorrijen 2 tot 3 panrijen afstand worden aangehouden. A B E Benodigde dakoppervlakte: a = 3000 mm, b = 4000 mm C A B C E Collector Afdekframe Montagehout Aluminiumslab (waterafvoer) 15.
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Dakintegratie (vervolg) De bevestigingssystemen zijn ontworpen voor de in de volgende tabel vermelde dakhellingen en -typen (varianten A en B zie vorige afbeeldingen): Type SV SH Dakhelling 15 tot 20° 20 tot 65° 15 tot 20° 20 tot 65° Dakpan A A, B A A, B Lei — — B B Beverstaart-singles — — A, B A, B Monnik-non A A A A Pakketten montagehouten zonder bevestigingsbouten Voorwaarden voor het statisch bewijs: ■ Maximale sneeuwbelasting 2,55 kN/m2, windsnelhede
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Dakintegratie (vervolg) Behoefte aan dakoppervlak G 15 D E G F BasisvariantA Type Collectormontage a in mm b in mm SV één rij twee rijen SH één rij twee rijen D E F G 2980 5380 1650 2730 1650 + 1080 voor elke 5250 + 2400 voor elke extra collector extra collector Designvariant B Type SV Collectormonéén rij twee rijen tage a in mm 3390 5790 b in mm 1650 + 1080 voor elke extra collector SH één rij Collector met zijbekleding Afdekframe Montagehou
Ontwerpinstructies voor de montage op schuine daken— Dakintegratie (vervolg) Installatievoorbeelden (aansluitingen rechts en links verwisselbaar) Collectoren in één rij gemonteerd Collectoren in twee rijen gemonteerd Bij de volgende aansluitvarianten (niet volgens Tichelmann) is geen gelijkmatige doorstroming gegarandeerd. ϑ ϑ C 16 C ϑ C ϑ C Verdere installatiewensen op aanvraag.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) α = collectorinclinatiehoek β = hoek van de zonnestand h h α β α z 16 z sin (180° – (α + β)) = h sinβ Voorbeeld: Amsterdam ligt ongeveer op 52,2° noorderbreedte.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) Type SH — Hellingshoek α 25 tot 45° 80 α= 25° α= 30° α= 35° α= 40° α= 45° 75 11 50 B 16 897 722 C α 100 A Gatmaat van de voetsteunen A Voetsteun B Stelsteunen C Framesteunen Type SH — Hellingshoek α 50 tot 80° 80 B 75 50 897 C 11 722 α= 50° α= 55° α= 60° α= 65° α= 70° α= 75° α= 80° α 100 A Gatmaat van de voetsteunen 5819 440 NL A Voetsteun B Stelsteunen C Framesteunen VITOSOL VIESMANN 123
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) Type SV en SH— Montage op onderconstructie van de installateur, bijv. stalen drager 0 23 16 z x y x A Verbindingsplaat B Verbindingssteun Type x in mm y in mm z in mm SV SH 595 1920 481 481 Zie pagina 121. Zie pagina 121.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) Type x in mm y in mm z in mm SV SH 595 1920 481 481 Zie pagina 121. Zie pagina 121.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) A 0 23 B 16 C y z x D y x D A Verbindingsplaat B Verbindingssteun C Betonplaten (door installateur te voorzien) of D Onderconstructie door installateur, bijvoorbeeld stalen drager (door installateur te voorzien) Type x in mm y in mm z in mm SV SH 597 480 Zie pagina 121. 1921 480 Zie pagina 121. 16.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) Collectorsteunen met variabel instelbare hellingshoek B C 50° 45° 40° 35° 30° 25° 50° 45° 40° 35° 30° 25° 16 B 18 00 z A A a A Voetsteun B Stelsteunen C Framesteunen b 80 100 Berekening van de collectorrijafstand z zie pagina 121.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) Collectorsteunen met vast ingestelde hellingshoek Hellingshoek c in mm 30° 45° 2413 60° 2200 1838 B A 75 15 C c A A Bevestigingspoten B Stelsteunen C Framesteunen c B z a A b Berekening van de collectorrijafstand z zie pagina 121.
Ontwerpinstructies voor de montage op platte daken (vervolg) A B ■ Type SP2A De opbrengst kan door het draaien van de vacuümbuizen met 25° tegenover de horizontalen worden geoptimaliseerd. ■ Type SPE De opbrengst kan door het draaien van de vacuümbuizen met 45° tegenover de horizontalen worden geoptimaliseerd. 17 A Steunpunt A B Steunpunt B Ontwerpinstructies voor montage aan de gevel 17.1 Vlakke plaatcollectoren Vitosol-F, type SH Het bevestigingsmateriaal, bijv.
Ontwerpinstructies voor montage aan de gevel (vervolg) Collectorsteunen – plaatsingshoek γ 10 tot 45° 80 75 11 50 A γ= 10° γ= 15° γ= 20° γ= 25° γ= 30° γ= 35° γ= 40° γ= 45° 17 A B C D B 897 D 722 γ 100 C Gatmaat van de voetsteunen Voetsteun Stelsteunen Framesteunen Gevel 17.2 Vacuüm-buiscollectoren Vitosol 200-T, type SP2A Opmerking bij de bevestiging van de collector op pagina 106 respecteren. Voor de montage op balkons is er een speciale balkonmodule met 1,26 m2.
Ontwerphandleiding 18.
Ontwerphandleiding (vervolg) Basis voor de dimensionering van een zonnesysteem voor tapwateropwarming is de warmwaterbehoefte. De Viessmann pakketten zijn gericht op een dekkingspercentage van de zonne-energie van circa 60%. Het boilervolume moet groter zijn dan de dagelijkse warmwaterbehoefte, rekening houdend met de gewenste tapwatertemperatuur.
Ontwerphandleiding (vervolg) Voor de dimensionering van een installatie voor de tapwateropwarming en de ondersteuning van de kamerverwarming moet het jaarlijks rendement van de volledige CV-installatie in aanmerking worden genomen. Daarbij is steeds de warmtebehoefte in de zomer doorslaggevend. De behoefte is samengesteld uit de warmtebehoefte voor de tapwateropwarming en andere, objectafhankelijke verbruikers. Voor die behoefte moet het collectoroppervlak worden gedimensioneerd.
Ontwerphandleiding (vervolg) Installatie voor zwembadwateropwarming – Warmtewisselaar en collector 8 Gemiddelde temperatuurverhoging in K/d Openluchtbaden Openluchtbaden zijn in Midden-Europa normaal van mei tot september open. Hun energieverbruik hangt in principe af van het lekpercentage, de verdamping, de uitstroming (water moet koud bijgevuld worden) en de transmissiewarmteverliezen af. Door een afdekking kan de verdamping en daarmee het energieverbruik van het bad aanzienlijk verminderd worden.
Ontwerphandleiding (vervolg) 18.2 Werkingswijzen van een zonnesysteem Debiet in het collectorveld Collectorinstallaties kunnen met verschillende specifieke debieten gebruikt worden. Eenheid daarvoor is het debiet in l/(h·m2). Referentiegrootte is het absorberoppervlak. Een hoger debiet betekent bij gelijk collectorvermogen een geringe temperatuurspreiding in het collectorcircuit, een lager debiet een grote temperatuurspreiding.
Ontwerphandleiding (vervolg) A ≤ 12 ≤ 12 A Colllectortemperatuursensor in de aanvoer Low-flow-werking — Eenzijdige aansluiting A ≤8 18 A Colllectortemperatuursensor in de aanvoer Low-flow-werking — Wisselzijdige aansluiting A ≤ 10 A Colllectortemperatuursensor in de aanvoer 18.4 Installatievoorbeelden Vitosol 200-T, type SPE Bij het ontwerp van de collectorvelden rekening houden met de ontluchting (zie hoofdstuk ”Ontluchting” op pagina 145). Opmerking Max.
Ontwerphandleiding (vervolg) Meerrijige montage, aansluiting links of rechts A A Collectortemperatuursensor Horizontale montage op schuin dak 1 collectorveld 2 en meer collectorvelden (≥ 4 m2) A A 18 Bij deze aansluiting moet de functie ”Relaiskick ”aan de Vitosolic 200 geactiveerd worden.
Ontwerphandleiding (vervolg) Opmerking Max. 15 m2 absorberoppervlakken kunnen in serie aan één veld worden aangesloten.
Ontwerphandleiding (vervolg) 2 en meer collectorvelden (≥ 4 m2) A Bij deze aansluiting moet de functie ”Relaiskick” aan de Vitosolic 200 geactiveerd worden (zie hoofdstuk ”Functies” in hoofdstuk ”Zonnesystemen”). A Colllectortemperatuursensor in de aanvoer 18.6 Installatievoorbeelden Vitosol 300-T, type SP3B Bij het ontwerp van de collectorvelden rekening houden met de ontluchting (zie hoofdstuk ”Ontluchting” op pagina 145).
Ontwerphandleiding (vervolg) 18.7 Doorgangsweerstand van het zonnesysteem ■ Het specifieke debiet voor de collectoren wordt door het collectortype en de geplande werking van het collectorveld bepaald. Afhankelijk van de schakeling van de collectoren ontstaat daaruit de doorgangsweerstand van het collectorveld. ■ Het totale debiet van het zonnesysteem resulteert uit het vermenigvuldigen van het specifieke debiet met het absorberoppervlak.
Ontwerphandleiding (vervolg) Doorstroomweerstand Vitosol-F, type SV en SH Met betrekking tot water, komt overeen met Tyfocor LS bij ca.
Ontwerphandleiding (vervolg) Doorstroomweerstand Vitosol 200-T en Vitosol 300-T Met betrekking tot water, komt overeen met Tyfocor LS bij ca. 60 °C 200 20 100 10 50 5 40 4 30 3 25 2,5 20 B A Vitosol 200-T, type SPE 1,63 m2 Vitosol 200-T, type SP2A en Vitosol 300- 1,26/1,51 T, type SP3B m2 B 3,26 m2 3,03 m2 A 2 15 1,5 1 5 0,5 4 0,4 3 0,3 kPa 2 0,2 60 70 100 150 200 Debiet in l/h 300 400 500 800 18.
Ontwerphandleiding (vervolg) Debiet (totale collectoroppervlak) l/h l/min 125 150 175 200 250 300 350 400 450 500 600 700 800 900 1000 1500 2000 2500 3000 2,08 2,50 2,92 3,33 4,17 5,00 5,83 6,67 7,50 8,33 10,00 11,67 13,33 15,00 16,67 25,00 33,33 41,67 50,00 Stroomsnelheid in m/s Buisafmetingen DN10 DN13 Afmeting 12 x 1 15 x 1 0,44 0,53 0,62 0,70 0,88 1,05 — — — — — — — — — — — — — DN16 DN20 18 x 1 — 0,31 0,37 0,42 0,52 0,63 0,73 0,84 0,94 — — — — — — — — — — DN25 22 x 1 — — 0,24 0,28 0,35 0,41 0,48
Ontwerphandleiding (vervolg) Debiet (totale collectoroppervlak) Doorstroomweerstand per m buislengte (inclusief armaturen) in mbar/m Buisafmetingen DN10 Afmeting 12 x 1 l/h DN13 DN16 DN20 15 x 1 18 x 1 22 x 1 875 900 925 950 975 1000 DN25 28 x 1,5 7,6/0,76 8,0/0,80 8,4/0,84 8,8/0,88 9,2/0,92 9,6/0,96 2,6/0,26 2,8/0,28 2,9/0,29 3,0/0,30 3,2/0,32 3,4/0,34 Bereik tussen 04 en 0,7 m/s doorloopsnelheid 18.
Ontwerphandleiding (vervolg) 18.10 Ontluchting Aan stoomgevaarlijke hoogtepunten van de installatie of bij dak-CVcentrales mogen alleen luchtpotten met manuele ontluchters worden gebruikt die een regelmatige handmatige ontluchting vereisen. Vooral na het vullen. Voor een storingsvrije en efficiënte werking van het zonnesysteem wordt een correcte ontluchting van het zonnecircuit vooropgesteld.
Ontwerphandleiding (vervolg) Opmerking Bij vacuüm-buiscollectoren volgens het heatpipe-principe kan onafhankelijk van de montageplaats van een stoomproductievermogen van 100 W/m2 worden uitgegaan. De in het stagnatiebereik onder stoom staande lengte van de buisleiding (stoomreikwijdte) wordt berekend uit het evenwicht tussen stoomproductievermogen van het collectorveld en de warmteverliezen van de buisleiding.
Ontwerphandleiding (vervolg) Expansievat Opbouw, werkwijze en technische gegevens van het expansievat zie hoofdstuk ”Installatieaccessoires”. Na het bepalen van de stoomreikwijdte en rekening houdend met eventuele koellichamen kan het expansievat berekend worden.
Ontwerphandleiding (vervolg) Vitosol-F, type SV Absorberoppervlak in Statische hoogte Inhoud van de instal- Aanbev.
Ontwerphandleiding (vervolg) Vitosol-T Absorberoppervlak in m2 1,51 3,03 4,54 6,06 7,57 9,09 10,60 12,12 15,15 Statische hoog- Inhoud van de instal- Aanbev. inhoud van het exte in m latie in l pansievat in liter 5 21,7 18 10 25,1 15 28,6 18 5 22,3 18 10 25,7 25 15 29,2 5 23,3 25 10 23,6 15 29,8 40 5 26,6 25 10 27,5 40 15 31,0 5 27,8 40 10 31,3 15 32,2 50 5 28,4 40 10 31,9 15 32,8 50 5 29,0 40 10 32,5 50 15 33,8 80 5 30,2 40 10 33,7 50 15 37,1 80 5 32,0 40 10 35,5 50 15 37,2 80 Aanbev.
Ontwerphandleiding (vervolg) 18.13 Integratie van de circulatie en thermostatische mengautomaat Voor de correcte werking van het zonnesysteem is het belangrijk dat in de warmwaterboiler bereiken met koud water voor de opname van zonne-energie klaar staan. Die bereiken mogen in geen geval door de circulatieretour worden bereikt. Daarom moet de circulatieaansluiting in de warmwaterboiler worden gebruikt (zie volgende afbeelding). Warm water met temperaturen boven 60 °C veroorzaakt brandwonden.
Bijlage 19.1 Subsidieprogramma's, vergunning en verzekering Thermische zonnesystemen vormen een belangrijk onderdeel van het sparen van ressources en van milieubescherming. Samen met moderne Viessmann CV-installatie vormen ze een optimale en toekomstgerichte systeemoplossing voor tapwater- en zwembadwateropwarming, ondersteuning van kamerverwarming en andere toepassingen met lage temperaturen. Daarom worden thermische zonnesystemen door de overheid gestimuleerd.
Index B Behoefte aan dakoppervlak — Dakintegratie.................................120 Behoefte aan dakoppervlak — opdak............................................105 Bescherming tegen brandwonden.................................................150 Bliksembescherming van het zonnesysteem.................................103 Bruto-oppervlak..................................................................................7 C Circulatiepomp.......................................................................
Index 5819 440 NL Z Zonnedekkingspercentage...............................................................10 Zonnepompstreng............................................................................94 Zonneregelingen........................................................................36, 38 Zonneregelingsmodule ■ Toestand bij levering.....................................................................38 Zonnewarmtewisselaarset...............................................................
VIESMANN VITOSOL
5819 440 NL VITOSOL VIESMANN 155
Viessmann Nederland B.V. Postbus 322 2900 AH Capelle a/d IJssel Tel. : 010-458 44 44 Fax : 010-458 70 72 e-mail : info-nl@viessmann.com www.viessmann.com 156 VIESMANN VITOSOL 5819 440 NL Technische wijzigingen voorbehouden.
